24-30 Nisan 2023 Dünya Aşı Haftasında Yaşlılarda Erişkin Aşılama
Erişkinlerde aşılama, hem bireysel
sağlığı korumak hem de toplumsal sağlığı desteklemek açısından son derece
önemlidir. Erişkinlerde aşılama, çocuklarda olduğu gibi ciddi enfeksiyonlardan korunma
açısından büyük bir etkiye sahiptir. Aşılama, özellikle yaşlılar, hamile
kadınlar, bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler ve kronik hastalığı olanlar
gibi risk altındaki gruplar için hayat kurtarıcı bir önlemdir.
Buna rağmen, erişkinlerde aşılama konusundaki
farkındalık yeterince yüksek değildir. Bazı erişkinler, çocukluk döneminde
aşılandıkları için artık aşıya ihtiyaç duymadıklarını düşünürler. Ancak,
çocukluk döneminde aşılanmış olsalar bile, bazı aşıların etkisi zamanla
azalabilir ve bu nedenle erişkinlerde bazı aşıların tekrarlanması
gerekmektedir.
Erişkinlerde aşılanmanın toplumsal sağlık açısından da
önemli bir etkisi vardır. Aşılanmış kişiler, enfeksiyonları yayma risklerini
azaltarak toplumdaki aşı olmayan kişileri de korurlar. Bu, toplumda enfeksiyonların
yayılmasını önlemeye yardımcı olur ve toplumun genel sağlığını korur.
Erişkinlerin aşılanması hakkında yapılan çalışmalar,
erişkinlerde aşılanmanın faydalarının kanıtlandığını göstermektedir. Örnek
verecek olursak, dünya üzerinden farklı ülkelerde farklı erişkin hasta
gruplarında ve yaşlılarda yapılan çok sayıda bilimsel çalışma erişkinlerde
influenza (grip) aşısının hastaneye yatış ve ölüm oranlarını önemli ölçüde
azalttığını; pnömokok (zatürre) aşısının, buna bağlı hastaneye yatışların ve ölümlerin
azalmasına yardımcı olduğu göstermiştir.
Yaşlılarda
aşılama neden önemlidir?
Yaşlılarda aşılama önemlidir çünkü yaşlanma ile
bağışıklık sistemi değişik derecelerde zayıflar. Bu da yaşlıların enfeksiyon
hastalıklarına karşı savunmasız hale gelmelerine neden olabilir. Ayrıca,
yaşlıların yaklaşık %90’ında kronik sağlık sorunları vardır. Bu hastalıklar da onları
enfeksiyon hastalıklarına karşı daha hassas hale getirir.
Aşılama, yaşlıların bağışıklık sistemlerini
güçlendirmek ve enfeksiyon hastalıklarından korumak için etkili bir yöntemdir.
Örneğin, grip aşısı, yaşlılarda grip ve grip komplikasyonlarından kaynaklanan
ölüm riskini azaltabilmektedir. Benzer şekilde zatürre ve herpes zoster (zona)
gibi diğer enfeksiyon hastalıklarına karşı aşılar da yaşlılar için
önerilmektedir.
Bununla birlikte yaşlıların aşılama yanıtı, gençler ve
çocuklar kadar güçlü olmayabilir, bu nedenle bazı durumlarda ek dozlar veya
farklı aşılar önerilebilir. Ancak yaşlıların aşılanması, genel olarak sağlık
durumlarına fayda sağlayarak, yaşam kalitelerini artırarak ve sağlık
harcamalarını azaltarak önemli yararlar sağlar.
Aşı Haftasını
bir fırsat bilmeliyiz:
Aşı Haftası, insanların aşılar
hakkında daha fazla bilgi edinmelerine ve aşılanma konusunda farkındalık
oluşturmaya yardımcı olan bir fırsattır. Bu hafta boyunca, aşılama konusunda
doğru bilgi edinmek için sağlık profesyonelleriyle konuşabilir, aşı yaptırma
planınızı yapabilir ve aşılama konusunda farkındalık yaratmak için aileniz,
arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınızla konuşabilirsiniz.
Ayrıca, aşıların önemi hakkında bilgi
sahibi olmak ve doğru bilgi edinmek için güvenilir kaynakları kullanmak
önemlidir. Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü ve benzeri resmi kuruluşların
web siteleri, aşılar hakkında doğru bilgi edinmek için güvenilir kaynaklar
arasındadır.
Aşı olmanın sadece bireysel
sağlığınızı değil, toplumun sağlığını da koruduğunu unutmayın. Kendinizi ve
toplumu korumak için aşı yaptırmayı düşünün ve aşı olmanın önemini aileniz,
arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınızla paylaşın.
65
yaş ve üzeri iseniz sizin veya büyüklerinizin, kronik hastalıkları (diyabet,
kronik kalp hastalığı, KOAH, astım gibi) olan yakınlarınızın ve
arkadaşlarınızın kendileri için önerilen aşılamaları tamamlamaları için aile
hekimine veya kronik hastalıklarını takip etmekte olan hekimlerine başvurmaları
için bugün arayın veya bir mesaj atın. Kendinize ve sevdiklerinize bu yatırımı
yapın!
Aşıların
uygulanması ile ilgili genel bilgiler:
Erişkin
aşılamanın önerildiği durumlar şunlardır: 65 ve üzerinde yaşta olmak veya kronik akciğer hastalıkları veya diyabet veya kronik kalp hastalıkları veya
kronik karaciğer hastalıkları veya
kronik böbrek yetmezliği veya
bağışıklığı baskılayıcı (immünsupresif) tedavi alıyor olmak veya çeşitli hastalıkların seyri
nedeniyle bağışıklığı baskılanmış olmak (immünsupresyon) veya aspleni (fonksiyonel veya anatomik dalak yokluğu) veya alkolizm veya çeşitli meslek grupları (risk grubundaki kişi veya hastaların
bakımı ve tedavisi ile ilgilenenler) veya
gebeler veya cezaevinde kalanlar.
Erişkin aşılama hakkında kişiye özel
bir değerlendirme için geriatri, enfeksiyon hastalıkları, iç hastalıkları ve
aile hekimliği polikliniklerine başvurabilirsiniz.
Aşıların bir kısmı aile sağlığı
merkezinden, bir kısmı da reçete edilerek eczaneden temin edilmektedir.
Yaşlılarda ve belirli kronik hastalıklarda grip ve zatürre aşıları SGK
tarafından karşılanmaktadır. Tetanoz ve hepatit aşılarını da aile sağlığı
merkezleri ücretsiz olarak uygulayabilmektedir. Zona aşısı henüz SGK tarafından
karşılanmamaktadır.